تصویر کودکی که با دیدن دوربین عکاسی چشمانش را میبندد، صورتش را پنهان میکند یا با اضطراب به سوی آغوش مادرش میگریزد، صحنهای آشنا برای بسیاری از والدین است. اما چرا این ابزار به ظاهر بیآزار، چنین ترسی در دل کودکان ایجاد میکند؟ برخی از روانشناسان معتقدند ترسیدن کودکان از دوربین عکاسی، ریشه در ترس از ناشناختهها دارد؛ دوربین با آن لنز سیاه و سرد، شبیه به چشمی خیره و ناآشناست که کودک معنای حضور آن را درک نمیکند.
برخی دیگر این هراس را به ترس از ثبت لحظه، نور ناگهانی فلش یا حتی واکنشهای اطرافیان مرتبط میدانند. گاهی این ترس به دلیل شخص خود عکاس است. در این مقاله از استودیو کودکی به کاوش در دلایل این پدیده میپردازیم و راهکارهایی برای تبدیل ترس به اعتماد و حتی لذت بردن از عکاسی ارائه خواهیم داد. تا پایان با ما همراه باشید.
چرا بعضی بچهها از دوربین عکاسی میترسند؟ دلایل روانشناختی و رفتاری
ترس کودکان از دوربین عکاسی میتواند ناشی از عوامل مختلف روانشناختی و رفتاری باشد، از جمله:
· ترس از ناشناختهها: دوربین وسیلهای عجیب و غیرقابل پیشبینی برای کودک به شمار میرود. به ویژه اگر با صدا یا نور فلش همراه باشد؛
· اضطراب جدایی: برخی کودکان هنگام عکاسی نگران میشوند که توجه والدین به دوربین جلب شود و آنها را فراموش کنند؛
· حساسیت به نور و صدا: فلش ناگهانی یا صدای شاتر ممکن است برای کودکان دارای حساسیت حسی آزاردهنده باشد؛
· ترس از اجرای دستور: فشار برای «لبخند زدن» یا ژست گرفتن میتواند استرس را به همراه داشته باشد.
این قبیل ترسها معمولاً با افزایش آشنایی و صبر کاهش مییابند. در ادامه به صورت شفافتر این دلایل و تاثیر والدین در به وجود آمدن آنها را بررسی خواهیم کرد.
تجربههای منفی قبلی؛ آیا کودک قبلاً از صدای شاتر ترسیده؟
تجربههای منفی قبلی میتوانند نقش مهمی در ترس کودکان از دوربین عکاسی داشته باشند. اگر کودک در گذشته با صدای بلند شاتر، نور ناگهانی فلش یا واکنشهای نامناسب اطرافیان روبهرو شده باشد، ممکن است دوربین را با اضطراب و ناراحتی مرتبط بداند. این یادگیری شرطی موجب میشود کودک در مواجهه با دوربین، بهصورت غریزی واکنش دفاعی مانند گریز، پنهانشدن یا گریه نشان دهد.
حس خجالت یا فشار جلوی دوربین؛ کودک خودش نیست
دوربین مثل غریبه فضولی میماند که ناگهان وارد دنیای کودک شده است. همان بچه شیطانی که دقایقی قبل با صدای بلند میخندید، حالا مثل یک عروسک کوکی خشک و بیروح شده است. انگار دوربین جادویی کرده و روح بازیگوشش را دزدیده. فشار خندیدن اجباری، ژستهای مصنوعی و نگاههای خیره دوربین، او را از خود واقعیاش دور میکند. در این بازی ناعادلانه به جای ثبت شادیهای کودکانه، تصویری ساختگی و توخالی به جا میماند. کودک فقط میخواهد فرار کند و دوباره خودش باشد.
دوربین به چشم کودک وسیلهای عجیب و ترسناک است

برای کودک دوربین عکاسی همچون موجودی عجیب با یک چشم درخشان و بیاحساس است که ناگهان به حریم او حمله میکند. آن لنز سیاه و عمیق مانند چشمی خیره و کنجکاو احساس میشود که بدون اجازه به حریم خصوصی کودک وارد شده. صدای ناگهانی شاتر و نور خیرهکننده فلش همگی، غریبههایی تهدیدآمیز هستند که امنیت دنیای کودکانه را به هم میریزند.
والدین ناخواسته باعث ترس میشوند؛ نقش واکنشها و اصرارها
وقتی والدین با اصرار میگویند «لبخند بزن» یا «اینجا نگاه کن»، دوربین برای کودک تبدیل به یک آزمون استرسآور میشود. هر جمله تحکمآمیز مانند «چرا قیافهات این شکلیه؟» اضطراب کودک را بیشتر خواهد کرد. حتی نگاههای ناامید والدین پس از عکس، به کودک این پیام را میدهد که او در «اجرا» شکست خورده است. این فشارها به جای خاطرهسازی، دوربین را به منبعی از اضطراب تبدیل میکنند.
راهحلهایی برای کاهش ترس کودک از دوربین عکاسی
در این بخش چند راه حل کارگشا برای کاهش ترس کودکان از دوربین عکاسی را به شما عزیزان ارائه میدهیم.
به کودک حس کنترل بده؛ اجازه بده انتخاب کند چگونه ژست بگیرد

دادن حق انتخاب به کودک در مقابل دوربین مثل سپری جادویی علیه ترس عمل میکند. وقتی به جای دستور دادن بپرسیم «دوست داری چطوری بایستی؟» یا «میخوای با عروسکت عکس بگیری؟»، کودک احساس میکند بازیگر اصلی ماجراست، نه فقط قربانی یک فرآیند ناخواسته. این حس کنترل، اضطراب را ذوب میکند و دوربین را از «دشمن» به «همبازی» تبدیل خواهد کرد. حتی اجازه دادن برای دیدن عکسها بلافاصله پس از ثبت، این اطمینان را میدهد که اتفاق بدی نیفتاده است.
نقش عکاس؛ مهارت ایجاد ارتباط قبل از فشردن شاتر
یک عکاس ماهر میداند که بهترین عکسها زمانی ثبت میشوند که کودک حتی متوجه حضور دوربین نشود. با ایجاد ارتباط صمیمانه، بازیگوشی و صبر، عکاس میتواند ترس را به اعتماد تبدیل کند. صحبت کردن با لحن کودکانه، اجازه دادن به کودک برای لمس دوربین یا عکاسی از اسباببازیهایش پیش از شروع کار، دنیای عکاسی را از یک تجربه ترسناک به یک بازی شیرین تبدیل میکند. کلید کار این است که کودک احساس کند مرکز توجه است، نه سوژه یک عملیات اجباری.
چگونه کودک را عاشق دوربین کنیم؟ تبدیل ترس به علاقه

اگر دوست دارید که کودک شما در حین برگزاری جلسه عکاسی یا در مواجهه با عکسهای یهویی معتمد به نفس و شاداب ظاهر شود، بهتر است که تدابیر زیر را به کار گیرید:
· دوربین را به اسباببازی تبدیل کنید: اجازه دهید کودک با دوربین بازی کند، دکمهها را فشار دهد و حتی از شما عکس بگیرد. این کار حس غریبه بودن دوربین را از بین میبرد؛
· عکاسی را به بازی تبدیل کنید: در عکاسی از کودکان بهتر است از از ژستهای خندهدار یا بازیهای مورد علاقه کودک استفاده کنید تا استرس جای خود را به شادی بدهد. ما در آتلیه استدیو کودکی همیشه مقدار از زمان عکاسی رو صرف بازی و ایجاد ارتباط با کودکان میکنیم.
· کودک را کنترلگر فرآیند کنید: بگذارید انتخاب کند کجا بایستد یا با چه اسباببازیای عکس بگیرد. این حس کنترل، اضطراب را کاهش میدهد؛
· از تکنیکهای عکاسی آتلیه کودک استفاده کنید: محیط آتلیه را با وسایل رنگارنگ و دوستداشتنی جذاب کنید تا کودک احساس راحتی بیشتری داشته باشد؛
· صبر و تشویق را فراموش نکنید: با تحسین و صبر میتوان به راحتی اعتماد کودک را جلب کرد.. برای این کار کافی است عکسهایش را به او نشان داده و خودتان نیز هیجانزده واکنش نشان دهید.
با این روشهای بسیار ساده عکاسی از کودکان به تجربهای شیرین و دوستداشتنی تبدیل میشود.
چکیده دلایل ترسیدن کودکان از دوربین عکاسی
ترس بچهها از دوربین میتواند ناشی از ناشناخته بودن دوربین، تجربههای منفی قبلی، حساسیت به نور و صدا یا فشار والدین باشد. برای تبدیل ترس کودکان از دوربین عکاسی به علاقه، کافی است دوربین و جلسه عکاسی از کودک را به بازی تبدیل کنید. برای این کار به کودک حق انتخاب بدهید، محیطی شاد و صمیمی ایجاد کنید و با صبر و تشویق، اعتماد او را جلب نمایید. یادتان باشد عکاسی از کودکان زمانی موفق است که آنها احساس امنیت و شادی کنند، نه اینکه تحت فشار باشند. با این روشها، هر عکس به خاطرهای شیرین تبدیل میشود. امیدواریم که مطالب بیان شده مفید و کارآمد واقع شده باشند. ممنون که تا پایان این مقاله از استودیو کودکی با ما همراه بودید.